روزی امام حسین علیه السلام
در گوشه ای از مسجد پیامبر صلی اللّه علیه و آله نشسته بود.
مردی عرب نزد او آمد و گفت :
یابن رسول اللّه من باید یک دیه کامل بپردازم و توان ادای آن را ندارم .
... امام حسین علیه السلام فرمود:
ای برادر عرب من سه سوال می کنم
اگر یکی از آنها راجواب دادی یک سوم بدهی تو را می پردازم
و اگر دو مساءله را پاسخ دادی دوثلث آن را ادا می کنم
و اگر هر سه سوال را جواب دادی تمام بدهی تو را می پردازم .
مرد عرب گفت :
یابن رسول اللّه آیا مانند شما از مانند من
(که عربی جاهل و بی سواد هستم) سوال می کند؟
شما که اهل علم و شرف و بزرگی هستید؟
امام حسین علیه السلام فرمود:
بله شنیدم که جدم رسول اللّه خدا صلی اللّه علیه و آله فرمود:
(المعروف بقدر المعروفة )
به اندازه معرفت احسان شود.
مرد عرب گفت :
هر چه می خواهید سوال کنید
اگر دانستم جواب می دهم و اگر ندانستم از شما می آموزم .
و لاقوة الاباللّه
امام علیه السلام پرسید:
ای الاعمال افضل
کدام اعمال بهترند؟
جواب داد الایمان باللّه
ایمان به خدا
حضرت پرسید:
فما النجاة من المهلکة
راه نجات از مهلکه کدام است ؟
پاسخ داد:
الثقة باللّه
اعتماد و توکل بر خداوند.
امام علیه السلام سوال کرد:
فمایزین الرجل
چه چیزی به مرد زینت می بخشد؟
مرد عرب جواب داد:
علم معه حلم
توکل توام با بردباری
حضرت فرمود:
اگر علم وحلم نداشت چه چیزی او را زینت می دهد؟
مرد عرب:
فقر معه مروة
مال همراه بامروت
امام علیه السلام :
اگر از فقر و صبر هم بر خوردار نبود چه ؟
مرد عرب:
صاعقة تنزل من السماء و تحرفه فانه اهل لذلک
صاعقه ای از آسمان پائین آید
واو را آتش زند که مستحق چنین عذابی است
امام علیه السلام خندید
و کیسه ای را که در آن هزار دینار زر سرخ بود به او داد
و انگشتری را که دویست درهم ارزش داشت به او بخشید
و فرمود:
طلاها را به طلبکارانت بپرداز و پول انگشتر را صرف مخارج زندگی نما.
مرد عرب آنها را برداشت
و گفت:
اللّه اعلم حیث یجعل رسالته
یعنی :
خداوند بهتر می داند
که رسالتش را در کجا قرار دهد.
قصه های تربیتی چهارده معصوم (علیهم السلام) / محمد رضا اکبری
به نقل از:http://www.andisheqom.com
امام سجاد علیه السلام ... فرمود:....
و اما حق شریک این است که اگر غایب شد کارش را تو انجام ده
و اگر حاضر باشد رعایت حالش را کن
و بدون نظر او تصمیم مگیر (یا در مقابل حکم او، حکم مده )
و بدون مشورت او به راءى خود عمل مکن
و مالش را نگهدارى کن و در کار او چه باارزش باشد
و چه بى ارزش خیانت روا مدار
زیرا دست خداوند تبارک و تعالى تا زمانى که دو شریک به یکدیگر خیانت نکرده اند بر سر آنان است
و هیچ نیرویى نیست جز به کمک خدا.
نام کتاب : جهاد با نفس نام مؤ لف : شیخ حر عاملى قدس سره مترجم : على افراسیابى.
الإمام علی «ع»:
تعرّضوا للتّجارات، فإنّ لکم فیها غنى عمّا فی أیدی النّاس.
و إنّ اللَّه عزّ و جلّ یحبّ المحترف الأمین. المغبون غیر محمود و لا مأجور. «1»
امام على «ع»:
به انواع داد و ستد (و کسب و کار) بپردازید،
زیرا از این راه، از مال و منال مردم بى نیاز مى شوید.
خداوند بزرگ، صاحب حرفه درستکار را دوست مى دارد.
مغبون (کسى که در زندگى فریب خورده و براى خود تلاشى نکرده است)، نکوهیده است و بى پاداش.
* مقصود از بازرگانى و تجارت در احادیث، مطلق خرید و فروش و کسب و حرفه است، به منظور بى نیاز شدن از مردم و انجام دادن کارهاى نیک.
__________________________________________________
(1) «وسائل» 12/ 4.
کتاب الحیاة / ترجمه احمد آرام، ج3، ص: 210
مواعظ پیغمبر (ص)
خوشا به حال آن که:
ترس از خدا،
از ترس مردمان بازش دارد.
خوشا به حال آن که:
کسبش پاک، باطنش شایسته،
ظاهرش نیکو و اخلاقش روبراه باشد.
خوشا به حال آن که:
ما زاد مالش را بخش کند
و ما زاد سخنش را نگه دارد.
خوشا به حال آن که:
براى خداوند عزیز تواضع کند،
بدون اعراض از سنت من، از حلال بگذرد،
از لذتها بدون تحریم صرف نظر کند،
بدون انحراف از سنت از زر و زیور دنیا چشم بپوشد
و پس از من از نیکان خاندانم پیروى کند.
با فقها و حکما مجالست نماید
و بر تهیدستان ترحم کند.
خوشا به حال آن که:
مالى را از حلال به چنگ آرد و در حلال صرف کند
و بر مسکینان احسان و عطا نماید،
از متکبران فخرفروش
و شیفتگان دنیا
و بدعتگذاران در دین
و منحرفان از سنت من کناره گیرد.
خوشا به حال آن که:
اخلاقش با مردم خوش باشد،
آنان را در مشکلات یارى دهد
و شر خود را از آنها باز گرداند.
تحف العقول / ترجمه جنتى، متن، ص: 59
محمد بن خالد برقى در یک حدیث مرفوع نقل مى کند که امام صادق (ع) فرمود:
دو گرسنه سیر نمى شوند:
گرسنه علم
و گرسنه مال.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج1، ص: 89
یزید بن خالد بورى از امام صادق (ع) نقل مى کند که فرمود:
دوستى حدودى دارد و این حدود در هر کس نباشد،او را دوست کامل مشمارو در هر کس نباشد او را به دوستى نسبت مده:
اول اینکه آشکار و نهانش با تو یکى باشد،
دوم اینکه آراستگى تو را آراستگى خود و عیب تو را عیب خود بداند،
سوم اینکه مال و مقام، حال او را تغییر ندهد،
و چهارم اینکه آنچه در توان دارد از تو مضایقه نکند،
و پنجم اینکه تو را به هنگام مصیبتها رها نکند.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج1، ص: 403
حضرت محمد (ص) :
هر امتی گوساله ای دارد ( که او را منحرف می کند ) و گوساله این امت ( امت پیامبر اکرم ) دینار و درهم است.
یعنی همانطور که گوساله بنی اسرائیل پیروان حضرت موسی (ع) را گمراه کرد و آنان گوساله پرست شدند ، مال و ثروت هم موجب انحراف امت پیامبر (ص) می گردد.
( امروز شاهدیم که طبق گفته پیامبر (ص) خیلی از پیروان آن حضرت حتی از به ظاهر خوبان این امت چنین شده اند)
محجة البیضاء جلد 7 صفحه 328
--------------------------------------------------
امیرالمؤ منین علیه السلام فرمود:
رسول خدا صلى الله علیه و آله فرموده :
درهم و دینار ( و دوستى آنها ) آنان را که پیش از شما بودند هلاک کردند، و همان دو هلاک کننده شمایند.
اصول کافى جلد 4 صفحه 4
--------------------------------------------------
مولا علی (ع) :
مال دوستی عاقبت انسان را تباه می کند و آرزوها را گسترده و طولانی می کند.
میزان الحکمة جلد 4 صفحه 2983 حدیث 19329
--------------------------------------------------
مولا علی (ع) :
وقتی خداوند بنده ای را دوست بدارد ، مال و ثروت را در پیش او منفور و ناپسند جلوه می دهد و آرزوهای او را کوتاه می کند و چون خداوند بدی بنده ای را اراده کند ، مال و ثروت را محبوب او قرار دهد و آروزهایش را گسترش می دهد.
خداوند متعال بدی هیچ یک از بندگان خود را نمی خواهد مگر اینکه خود بنده اعمالی را انجام دهد که مورد خشم پروردگار خود قرار گیرد که در این صورت خدا هم او را رها میسازد و به خودش وا می گذارد.
غررالحکم جلد 3 صفحه 166 حدیث 4111 و 4110
پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله در جمع صحابه خود فرمود:
«ألا و تقرّبوا إلی اللّه بالطاعات یجزل لکم المثوبات، و قصّروا أعمارکم فی الدنیا بالتعرّض لأعداء اللّه فی الجهاد لتنالوا طول أعمار الآخرة فی النعیم الدائم الخالد، و ابذلوا أموالکم فی الحقوق اللازمة لیطول غناوءکم فی الجنّة.
فقام ناس فقالوا:
یا رسول اللّه نحن ضعفاء الأبدان قلیلو الأموال لا نفی بمجاهدة الأعداء و لا تفضل أموالنا عن نفقات العیالات، فماذا نصنع؟
قال رسول اللّه صلی الله علیه و آله : ألا فلیکن صدقاتکم من قلوبکم و ألسنتکم.
قالوا: کیف یکون ذلک یا رسول اللّه ؟ قال صلی الله علیه و آله :
أمّا القلوب فتقطعونها علی حبّ اللّه و حبّ محمّد رسول اللّه و حبّ علی ولی اللّه و وصی رسول اللّه و حبّ المنتجبین للقیام بدین اللّه و حبّ شیعتهم و محبّیهم و حبّ إخوانکم الموءمنین و الکفّ عن اعتقادات العداوات و الشحناء و البغضاء.
و أما الألسنة فتطلقونها بذکر الله تعالی بماهو أهله والصلاة علی نبیه محمّد وآله الطیبین فإنّ اللّه تعالی یبلّغکم أفضل الدرجات وینیلکم به المراتب العالیات».
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند:
ای مردم! با اطاعت خدا، به خدا نزدیک شوید تا این که خداوند شما را به خیر برساند.
اسارت های خود را در دنیا کم کنید و متعرض دشمنان خدا شوید و در جنگ شرکت کنید تا اعمال شما در قیامت زیاد شود و از مال های خودتان در حقوق لازم انفاق کنید.
در این حال، مردم بلند شدند و عرض کردند:
«ای رسول خدا! بدن ما ضعیف است و مال و منالی هم نداریم که بذل و بخشش کنیم، پس چه کنیم؟»
حضرت فرمودند: «صدقات قلبی و زبانی بدهید.»
باز مردم سؤال نمودند: «چگونه صدقه بدهیم؟»
حضرت فرمودند: صدقات قلبی، این است که قلبتان را با محبت خدا و محمد، رسول خدا و علی، ولی خدا، و همه کسانی که برای قیام در راه دین خداوند انتخاب شده اند (ائمه معصومین علیهم السلام ) و محبت شیعه آن ها و کسانی که از دوست داران شیعیان هستند را در دلتان ایجاد کنید.
اما صدقات زبان، این است که مشغول به ذکر خداوند باشید و صلوات بر محمد و آلش بفرستید، زیرا خداوند شما را به واسطه این اعمال به بهترین درجات می رساند.
( تفسیرالامام العسکری علیه السلام،ص 447 و 448؛مدینةالمعاجز،ج 1،ص 455؛بحارالانوار،ج 9،ص 325)
1) مردم از شر او در امان،و به خیر او امیدوار باشند
2) زیادی مالش را در راه خدا خرج می کند
3) از حرف زدن زیادی خود داری می کند
4) از مال دنیا قناعت نماید
5) تمام عمر خود از تحصیل علم سیر نشود
6) با رضای خدا رفتار کردن محبوبتر باشد نزد او از رفتار کردن با رضای مردم
7) احسان و خوبی مردم را نسبت به خودش زیادتر می داند و احسان و خوبی خود را
به مردم کمتر حساب می کند
8) همه مردم را در نظرش بهتر از خود می داند
خواص و شرایط روحی و جسمی
از گفتار ائمه معصومین(ع)
بر گرفته از کتاب گنجهای معنوی « رضا جاهد »
امام علی (ع):
بدانید که یکى از بلاها تهیدستى است و بدتر از تهیدستى بیمارى تن است و بدتر از بیمارى تن بیمارى دل است .
بدانید که از نعمتهاست گشایش در مال و برتر از گشایش در مال تندرستى است و برتر از تندرستى پرهیزگارى است .
نهج البلاغه حکمت 381
ترجمه عبدالحمید آیتی