حسین بن علوان از عبد اللَّه بن حسن بن حسن بن على بن ابى طالب (ع) از پدر و جدّش نقل مى کند که علىّ بن ابى طالب (ع) فرمود:
از حقوق عالم این است که:
از او زیاد نپرسى
و در جواب دادن به او پیشى نگیرى،
و هر گاه که پاسخ نداد اصرار نکنى
و هر گاه که خسته شد به لباس او نچسبى،
و با دست خود به او اشاره نکنى
و با چشم خود به او چشمک نزنى
و در مجلس او سرگوشى صحبت نکنى،
و اسرار او را طلب نکنى،
و نگویى که فلانى بر خلاف سخن تو گفته،
و سرّ او را فاش نسازى
و نزد او از کسى غیبت نکنى،
و شخصیّت او را هم در حضور او و هم در غیاب او حفظ کنى
و همه را سلام دهى و او را مخصوص به تحیّت کنى
و در برابر او بنشینى،
و اگر او نیازى داشته باشد در خدمت او از دیگران پیشى بگیرى،
و از زیاد سخن گفتن او خسته نشوى،
همانا او مانند درخت خرماست. منتظر باش تا از او سودى به تو رسد،
و عالم به منزله روزه دار و شب زنده دار و مجاهد در راه خداست،
و چون عالم بمیرد در اسلام رخنه اى ایجاد شود که تا قیامت پر نشود، و طالب علم را هفتاد هزار فرشته از مقربان آسمان مشایعت مى کند.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج2، ص: 265
حمّاد بن عمرو از امام صادق (ع) و او از پدرش از على بن ابى طالب (ع) نقل مى کند که پیامبر (ص) در وصیتى به او فرمود:
یا على! هشت نفرند که اگر مورد اهانت واقع شوند،
کسى را جز خود سرزنش نکنند:
کسى که ناخوانده به مهمانى رود،
و کسى که به صاحب خانه فرمان دهد،
و کسى که از دشمنانش طلب خیر کند
و کسى که از افراد لئیم بخشش بخواهد،
و کسى که به سرّى که میان دو نفر است وارد شود در حالى که آنها او را وارد نکرده اند،
و کسى که سلطان را سبک بشمارد،
و کسى که در مجلسى بنشیند که اهل آن نیست،
و کسى که سخنى به کسى گوید که از او نمى شنود.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج2، ص: 119
«عن الصادق علیه السلام قال:
مَا اجْتَمَعَ فِی مَجْلِسٍ قَوْمٌ لَمْ یذْکرُوا اللّه عَزَّ وَ جَلَّ وَ لَمْ یذْکرُونَا إِلاّ کانَ ذَلِک الَْمجْلِسُ حَسْرَةً عَلَیهِمْ یوْمَ الْقِیامَةِ».
امام صادق علیه السلام فرمودند که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:
در هر مجلسی که ذکر خدا و یاد خدا نباشد و صلوات بر من فرستاده نشود، آن مجلس برای اهلش، مایه حسرت و وبال خواهد بود.
(اصول کافی،ج 4،ص 254،باب من یجب من ذکراللّه ،عزوجل فی کل مجلس،حدیث اول؛وسائل الشیعه،ج 7،ص 198،ح 9104)
منصور دوانیقی دومین خلیفه عباسی ، از جنایتکاران بزرگ تاریخ است ، وی نسبت به امام صادق (ع) اهانتها و جسارتها کرد، از جمله آن حضرت را به اجبار، مدتی به حیره آورد (این شهر نزدیک کوفه بود).
هارون بن جهم می گوید: در حیره بودیم ، یکی از صاحب منصبان لشکر منصور، جمعی را به خانه خود دعوت کرد، از جمله امام صادق (ع) را نیز به آن مجلس فرا خواند.
وقتی که سفره را پهن کرده و غذا را آوردند، یکی از مهمانان آب خواست ، برای او بجای آب ، قدحی از شراب آوردند، امام صادق (ع) تا متوجه این موضوع شد، بی درنگ برخاست و فرمود: پیامبر خدا (ص) فرموده : ملعون است کسی که کنار سفره ای که در آن شراب هست بنشیند در آنجا ننشست و رفت.
داستان دوستان/محمد محمدی اشتهاردی
به نقل از پایگاه اندیشه قم