امام سجاد علیه السلام ... فرمود:....
و اما حق فرزندت این است که بدانى او از توست
و در این دنیا خیر و شرش منسوب به توست
و تو در برابر ادب نیکوى او و راهنمایى او
به سوى خداى عزوجل و یارى او بر طاعت پروردگار مسئول هستى ،
پس در مورد او همانند کسى که مى داند بر احسان به فرزند ثواب خواهد برد
و بر بدى نمودن به او کیفر خواهد دید عمل کن .
نام کتاب : جهاد با نفس نام مؤ لف : شیخ حر عاملى قدس سره مترجم : على افراسیابى.
مواعظ پیغمبر (ص)
خوشا به حال آن که:
ترس از خدا،
از ترس مردمان بازش دارد.
خوشا به حال آن که:
کسبش پاک، باطنش شایسته،
ظاهرش نیکو و اخلاقش روبراه باشد.
خوشا به حال آن که:
ما زاد مالش را بخش کند
و ما زاد سخنش را نگه دارد.
خوشا به حال آن که:
براى خداوند عزیز تواضع کند،
بدون اعراض از سنت من، از حلال بگذرد،
از لذتها بدون تحریم صرف نظر کند،
بدون انحراف از سنت از زر و زیور دنیا چشم بپوشد
و پس از من از نیکان خاندانم پیروى کند.
با فقها و حکما مجالست نماید
و بر تهیدستان ترحم کند.
خوشا به حال آن که:
مالى را از حلال به چنگ آرد و در حلال صرف کند
و بر مسکینان احسان و عطا نماید،
از متکبران فخرفروش
و شیفتگان دنیا
و بدعتگذاران در دین
و منحرفان از سنت من کناره گیرد.
خوشا به حال آن که:
اخلاقش با مردم خوش باشد،
آنان را در مشکلات یارى دهد
و شر خود را از آنها باز گرداند.
تحف العقول / ترجمه جنتى، متن، ص: 59
اسماعیل بن ابى زیاد از امام صادق (ع) و او از پدرانش نقل مى کند که پیامبر خدا (ص) فرمود:
آگاه باشید که بدترین امت من کسانى هستند که از ترس شرّشان به آنها احترام مى شود.
آگاه باشید کسى که مردم از ترس شرّ او به او احترام کنند، از من نیست.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج1، ص: 31
سلیمان بن خالد از امام باقر (ع) نقل مى کند که پیامبر خدا (ص) فرمود:
خداوند با چیزى بهتر از عقل پرستیده نشده و مؤمن عاقل نمى شود مگر اینکه در وى ده خصلت باشد:
از او امید خیر رود،
و از شرّ او ایمن باشند،
و خیر اندک دیگران را بسیار شمارد
و خیر بسیار خودش را اندک بشمارد
و در طول عمرش از طلب علم خسته نشود
و از رو آوردن اهل حاجت به سوى او به ستوه نیاید،
فروتنى در نظرش بهتر از عزّت، و تنگدستى در نظرش بهتر از ثروت باشد،
بهره او از دنیا حد اقلّ خوراک است
و اما دهمى،
چیست آن دهمى؟
اینکه هیچ کس را نبیند مگر اینکه بگوید:
او از من بهتر و پرهیزگارتر است.
همانا مردم دو گروهند:
گروهى که او از آنان بهتر و پرهیزگارتر است
و گروهى که او از آنان بدتر و پستتر است،
هر گاه کسى را ببیند که از او بهتر و پرهیزگارتر است به او فروتنى کند تا به او برسد
و هر گاه کسى را ببیند که از او بدتر و پستتر است،
بگوید شاید خیر او در باطن و شرّ او در ظاهر است
و شاید سرانجام او نیک باشد،
پس اگر چنین کند عظمت او بالا مى رود و سرور اهل زمانش مى شود.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج2، ص: 153
امام صادق (ع) و از پدرانش از على (ع) نقل مى کند
که پیامبر خدا (ص) بر گروهى گذر کرد و فرمود:
براى چه اجتماع کرده اید؟
گفتند: یا رسول اللَّه این دیوانه بیهوش شده است و ما به جهت او اینجا جمع شده ایم.
فرمود: این مجنون نیست بلکه مریض است،
سپس فرمود: آیا به شما خبر بدهم که مجنون واقعى کیست؟
گفتند: آرى یا رسول اللَّه،
فرمود: مجنون واقعى کسى است که:
در راه رفتن تکبر کند
و با گوشه چشم نگاه کند
و شانه هاى خود را از تکبر بجنباند
و از خدا آرزوى بهشت کند در حالى که او را نافرمانى مى کند،
او کسى است که مردم از شرّ او در امان نیستند و امیدى به خیر او نیست چنین کسى مجنون است و این شخص مریض مى باشد.
الخصال / ترجمه جعفرى، ج1، ص: 485
1. کمک به طاعت خداوند
امام على علیه السلام مى فرماید: المُعین على الطاعة خیر الاصحاب «غررالحکم، ص 416» بهترین یاران، کمک کننده بر طاعت خداوند است.
2. سربلندى
امام حسن مجتبى علیه السلام به جنادة فرمود: فَاصحب مَن اذا صَحِبتَهُ زانَک ... «بحارالانوار، ج 44، ص 140» اگر خواستى دوستى انتخاب کنى، با کسى دوست شو که باعث افتخارت باشد ...
امام صادق علیه السلام فرمود: اصحَب مَن تَتَزَیَّنُ بِه وَ لاتَصحَب مَن یَتَزَیَّنُ بِک «منتخب میزان الحکمه، ص 316، ح 3493» با کسى معاشرت کن که افتخارت باشد نه با کسى که افتخارش باشى.
همنشین تو از تو، به باید تا تو را عقل و دین بیفزاید
***
اى پسر همنشین اگر خواهى همنشینى طلب ز خود بهتر
زانکه در نفس همدم از همدم نقش پیدا شود به خیر و به شر
راه و رسم دوستى، ص: 31