صراط مستقیم

اُدْعونی اَسْتَجِبْ لَکمْ؛

 سوره غافر، آیه 60

بخوانید مرا، تا پاسخ دهم شما را.

 

1.        امام علی علیه السلام: اَعْلَمُ النّاسِ بِاللّه‌ِ اَکثَرُهُمْ لَهُ مَسْاَ لَةً؛

خداشناس‌ترین مردم، پر درخواست‌ترین آنان از خداست.

غرر الحکم، ح 3260

 

2.       پیامبر صلی الله علیه و آله: یدْخُلُ الْجَنَّةَ رَجُلانِ کانا یعْمَلانِ عَمَلاً واحِدا، فَیری اَحَدُهُما صاحِبَهُفَوْقَهُ، فَیقولُ: یا رَبِّ، بِما اَعْطَیتَهُ وَ کانَ عَمَلُنا واحِدا؟ فَیقولُ اللّه‌ُ تَبارَک وَ تَعالی: سَاَ لَنی وَ لَمْ تَسْاَ لْنی؛

دو نفر که هر دو یکسان عمل کرده‌اند، وارد بهشت می‌شوند، امّا یکی از آن دو، دیگری را برتر از خود می‌بیند. می‌گوید: پروردگارا! چرا او را برتری دادی، در حالی که عمل هر دوی ما یکسان بوده است؟ خداوند ـ تبارک و تعالی ـ می‌فرماید: او از من درخواست می‌کرد و تو درخواست نمی‌کردی.

عدّة الداعی، ص 36

 

3.       امام سجاد علیه السلام: اَوْحَی اللّه‌ُ ـ تَبارَک وَ تَعالی اِلی داوُودَ علیه السلام: یا داوُودُ اذْکرْنی فی اَیامِسَرّائِک کی اَسْتَجیبَ فی اَیامِ ضَرّائِک؛

خداوند تبارک و تعالی به داوود علیه السلام وحی فرمود:

 ای داوود! در روزهای خوشی‌ات مرا یاد کن، تا در روزهای رنج و ناخوشی‌ات، تو را پاسخ گویم.

جامع الاحادیث الشیعة، ج 15، ص 207، ح 29

 

4.        پیامبر صلی الله علیه و آله: مَنْ اَرادَ اَنْ تُسْتَجابَ دَعْوَتُهُ وَ اَنْ تُـکشَفَ کرْبَتُهُ، فَلْیفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ؛

هر کس می‌خواهد دعایش مستجاب و غمش از بین برود، باید گره از کار گرفتاری باز کند.

مسند ابن حنبل، ج 2، ص 248، ح 4749

 

5.        پیامبر صلی الله علیه و آله: اِذا اَرادَ صاحِبُکم اَن لا یسْاَ لَ رَبَّهُ اِلاّ اَعْطاهُ، فَلْییاَس مِنَ النّاسِ کلِّهِمْ، ولا یکونَنَّ لَهُ رَجاءٌ عِنْدَ غَیرِ اللّه‌ِ فَاِذا عَلِمَ اللّه‌ُ ذالِک مِنْ قَلْبِهِ لَمْ یسْاَ لْهُ شَیئا اِلاّ اَعْطاهُ؛

هر گاه یکی از شما خواست که آنچه را از پروردگارش درخواست می‌کند، به او بدهد، باید از همه مردم چشم امید برکند و به غیر خدا هرگز امیدی نداشته باشد. پس هرگاه این از قلب او بر خدا عیان شد، هر چه را از وی بخواهد، به او می‌دهد.

تیسیر المطالب، ص 235
 

6.        امام علی علیه السلام: قُلْتُ: اَللّهُمَّ لا تُحوِجنی اِلی اَحَدٍ مِنْ خَلْقِک، فَقْالَ رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله: یا عَلی، لا تَقولَنَّ هکذا، فَلَیسَ مِنْ اَحَدٍ اِلاّ وَ هُوَ مُحْتاجٌ اِلَی النّاسِ. فَقُلْتُ: یا رَسولَ اللّه‌ِ، فَمااَقولُ؟ قالَ: قُلْ: اللّهُمَّ لا تُحوِجْنی اِلی شِرارِ خَلْقِک. قُلْتُ: یا رَسولَ اللّه‌ِ وَمَنْ شِرارُخَلْقِهِ؟ قالَ: الَّذینَ اِذا اَعطَوا مَنّوا وَ اِذا مَنَعوا عابوا؛

من گفتم: بار خدایا! مرا محتاج احدی از خَلقت مگردان. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: ای علی چنین نگو؛ زیرا هیچ کس نیست، مگر آن‌که به مردم نیازمند است. گفتم: پس چه بگویم، ای پیامبر خدا؟ فرمودند بگو: بار خدایا! مرا نیازمند بَدانِ خلقت قرار مده. گفتم: ای پیامبر خدا، بَدان خلق خدا کیانند؟ فرمودند: کسانی که هر گاه چیزی بدَهند، منّت گذارند و هر گاه ندهند، بد گویند.

تنبیه الخواطر، ج 1، ص 39

 

7.        پیامبر صلی الله علیه و آله: آتی رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله وَ هُوَ قاعِدٌ فِی ظِلِّ الْحَطیمِ بِمَکةَ، فَقیلَ: یا رَسولَ اللّه‌ِاُتِی عَلی مالِ اَبی فُلانٍ بِسَیفِ الْبَحرِ فَذَهَبَ. فَقالَ رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله: ما تَلَفَ مالٌ فی بَرٍّوَ لا بَحرٍ اِلاّ بِمَنْعِ الزَّکاةِ فَحَرِّزوا اَمْوالَکم بِالزَّکاةِ، وَ داووا مَرْضاکمْ بِالصَّدَقَةِ وَ ادْفَعواعَنْکمْ طَوارِقَ البَلاءِ بِالدُّعاءِ فَاِنَّ الدُّعاءَ ینْفَعُ مِمّا نَزَلَ وَ مِمّا لَمْ ینْزِلَ ما نَزَلَ یکشِفُهُ وَ مالَمْ ینْزِلْ یحْبِسُهُ؛

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله، در سایه حَطیم در مکه نشسته بودند که شخصی آمد و گفت: ای پیامبر خدا! اموال فلانی در ساحل دریا، دچار حادثه شد و از بین رفت. پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمودند: هیچ مالی در خشکی و دریا تلف نشد، مگر به سبب ندادن زکات. پس، اموال خود را با دادن زکات، حفظ نمایید و بیمارانتان را با صدقه دادن درمان ومصیبت‌های بلا را با دعا کردن از خود رفع کنید، که دعا برای آنچه نازل شده و نازل نشده، سودمند است: آنچه نازل شده، برطرف می‌کند و از آنچه نازل نشده، جلوگیری می‌نماید.

الدعاء للطبرانی، ص 31، ح 34

 

8.        امام علی علیه السلام: ما زالَتْ نِعْمَةٌ وَ لا نَضارَةُ عَیشٍ اِلاّ بِذُنوبٍ اِجْتَرَحوا اِنَّ اللّه‌َ لَیسَبِظَلاّمٍ لِلْعَبیدِ، وَ لَوْ اَ نَّهُمُ اسْتَقْبَلوا ذالِک بِالدُّعاءِ وَ الاِْنابَةِ لَمْ تَزُل وَ لَوْ اَنَّهُمْ اِذا نَزَلَتْ بِهِمُالنِّقَمُ وَ زالَت عَنْهُمُ النِّعَمُ فَزِعوا اِلَی اللّه‌ِ عَزَّوجَلَّ بِصِدْقٍ مِن نیاتِهِمْ وَ لَمْ یهِنوا وَ لَمْیسْرِفوا، لاَصْلَحَ اللّه‌ُ لَهُمْ کلَّ فاسِدٍ وَ لَرَدَّ عَلَیهِمْ کلَّ صالِحٍ؛

هیچ نعمت و شادابی زندگی‌ای نابود نشد، مگر به سبب گناهانی که صاحبانش مرتکب شدند. خداوند هرگز به بندگان ستم نمی‌کند. اگر با دعا و ناله به استقبال بلا می‌رفتند، آن نعمت‌ها و خوشی‌ها نابود نمی‌شدند، اگر زمانی که عذاب برایشان فرودآمد و نعمت‌هایشان را گرفت، با نیت پاک به خداوند عزّوجلّ پناه می‌بردند و سستی وزیاده ‌روی (و ستم بر خویشتن) نمی‌کردند، بی‌گمان خداوند، نابسامانی آنان را به سامان می‌آورد و خوبی‌ها را به ایشان بازمی‌گرداند.

خصال، ص 624، ح 10

 

9.        روی أنَّ موسی علیه السلام: اِستَسقی لِبَنی اِسرائیلَ حینَ اَصابَهُم قَحْطٌ فَاَوحَی اللّه‌ُ تَعالیاِلَیهِ: اِنّی لا اَستَجیبُ لَک وَ لا لِمَنْ مَعَک وَ فیکمْ نَمّامٌ قَدْ اَصَرَّ عَلَی النَّمیمَةِ؛

در روایت آمده که موسی علیه السلام برای بنی‌اسرائیل که گرفتار قحطی شده بودند، درخواست باران کرد، اما خداوند متعال به او وحی فرمود که: «باوجود شخص سخن‌چینی که در میان شما هست و به سخن‌چینی‌اش ادامه می‌دهد، دعای تو و دعای همراهانت را اجابت نمی‌کنم».

بحار الأنوار، ج 75، ص 268، ح 19

 

10.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اِذا اَرَدْتَ اَنْ تَدعُوَ اللّه‌َ فَقَدِّم صَلاةً اَو صَدَقَةً اَو خَیرا اَوْ ذِکرا؛

هر گاه خواستی دعا کنی، پیش از آن، نمازی بخوان یا صدقه‌ای بده یا کار خیری بکن یا ذکری بگو.

عوالی اللآلی، ج 1، ص 110، ح 16

 

11.     امام کاظم علیه السلام: اِذا کانَ لَک یا سَماعَةُ اِلَی اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ حاجَةٌ فَقُل: اَللّهُمَّ اِنّی اَسْاَ لُکبِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ عَلی فَاِنَّ لَهُما عِنْدَک شَاْنا مِنَ الشَّاْنِ وَ قَدْرا مِنَ القَدْرِ فَبِحَقِّ ذالِک الشَّاْنِوَ بِحَقِّ ذالِک الْقَدْرِ اَنْ تُصَلِّی عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ اَنْ تَفْعَلَ بی کذا وَ کذا. فَاِنَّهُ اِذاکانَ یومُ الْقیامَةِ لَمْ یبْقَ مَلَک مُقَرَّبٌ وَ لا نَبی مُرْسَلٌ وَ لا مُؤْمِنٌ مُمْتَحَنٌ اِلاّ وَ هُوَ یحْتاجُاِلَیهِما فی ذالِک الْیوْمِ؛

ای سماعه! هر گاه به درگاه خداوند عزّوجلّ حاجتی داشتی، بگو: بار خدایا! به حقّ محمّد و علی، از تو درخواست می‌کنم، زیرا آن دو را نزد تو مقام و منزلتی بزرگ است. پس به حقّ آن مقام و آن منزلت، از تو درخواست می‌کنم که بر محمّد و خاندان محمّد، درود فرستی و فلان و بهمان حاجتم را برآوری، زیرا در روز قیامت، هیچ فرشته مقرّب وپیامبرِ مُرسل و مؤمن مخلصی نباشد، مگر این‌که به آن دو نیازمند باشد.

کافی، ج 2، ص 562، ح 21

 

12.     امام علی علیه السلام: بُکاءُ الْعُیونِ وَ خَشْیةُ الْقُلوبِ مِنْ رَحْمَةِ اللّه‌ِ تَعالی ذِکرُهُ، فَاِذاوَجَدْتُموها فَاغْتَنِمُوا الدُّعاءَ وَ لَو اَنَّ عَبْدا بَکی فی اُمَّةٍ لَرَحِمَ اللّه‌ُ تَعالی تِلْک الاُْمَّةَ لِبُکاءِذالِک الْعَبْدِ؛

گریه چشم‌ها و ترس دل‌ها، از رحمت خداوند بلند نام است. بنابراین، هر گاه اینها رادر خود یافتید، دعا کردن را غنیمت شمارید. اگر در میان یک امّت، یک بنده هم گریه کند، خداوند متعال به خاطر گریه آن بنده، بر آن امّت رحم می‌کند.

مکارم الأخلاق، ص 317

 

13.     امام سجاد علیه السلام: وَ الذُّنوبُ الَّتی تَرُدُّ الدُّعاءَ: سوءُ النِّیةِ وَ خُبْثُ السَّریرَةِ وَالنِّفاقُ مَعَالاِْخْوانِ وَ تَرک التَّصدیقِ بِالاِْجابَةِ وَ تَأخیرُ الصَّلَواتِ الْمَفروضاتِ حَتّی تَذْهَبَ اَوقاتُهاوَ تَرْک التَّقَرُّبِ اِلَی اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ بِالْبِرِّ وَالصَّدَقَةِ وَاسْتِعْمالُ الْبَذاءِ وَ الْفُحْشِ فِی الْقَولِ؛

گناهانی که دعا را رد می‌کنند، عبارت‌اند از: بدی نیت، بد ذاتی، دورویی با برادران، باور نداشتن اجابت دع، به تأخیر انداختن نمازهای واجب تا هنگامی که وقتشان بگذرد وتقرّب نجستن به خداوند عزّوجلّ با نیکی کردن و صدقه دادن و بدزبانی و ناسزا گفتن.

معانی الأخبار، ص 271، ح 2

 

14.     پیامبر صلی الله علیه و آله: دُعاءُ السِّرِّ یزیدُ عَلَی الْجَهْرِ سَبْعینَ ضِعْفا وَ اَ ثْنَی اللّه‌ُ سُبْحانَهُ عَلیزَکریا علیه السلامبِقَولِهِ: «اِذْ نادی رَبَّهُ نِدَاءً خَفیا»؛

دعای پنهانی، هفتاد برابر دعای آشکار، ارزش دارد. خداوند متعال زکریا علیه السلام را چنین ستایش کرده است: «آن گاه که پنهانی با پروردگارش سخن گفت».

ارشاد القلوب، ص 154

 

15.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ اللّه‌َ لَیمْسِک الْخَیرَ الْکثیرَ عَنْ عَبْدِهِ فَیقولُ: لا اُعْطیهِ حَتّی یسْاَ لَنی؛

خداوند، بسیاری از خوبی‌ها را به بنده‌اش نمی‌دهد و می‌فرماید: «به او نمی‌دهم تا ازمن بخواهد».

مستدرک الوسائل، ج 5، ص 175، ح 5603

 

16.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اِذا دَعا اَحَدُکم فَلْیعُمَّ فَاِنَّهُ اَوجَبُ لِلدُّعاءِ؛

هر گاه یکی از شما دعا کرد، برای همه دعا کند؛ زیرا این، دعا را به اجابت نزدیک‌تر می‌کند.

کافی، ج 2، ص 487، ح 1

 

17.     پیامبر صلی الله علیه و آله: یا فاطِمَةُ مَنْ تَهاوَنَ بِصَلاتِهِ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ ابْتَلاهُ اللّه‌ُ بِخَمْسَعَشْرَةَ خَصْلَةً: سِتٌّ مِنْها فی دارِ الدُّنْیا ... فَاَمَّا اللَّواتی تُصیبُهُ فی دارِ الدُّنْیا ... وَ لا یرتَفِعُدُعاؤُهُ اِلَی السَّماءِ وَ السّادِسَةُ لَیسَ لَهُ حَظٌّ فی دُعاءِ الصّالِحینَ؛

ای فاطمه! هر کس، از مرد و زن نمازش را سبک بشمارد، خداوند او را به پانزده چیزمبتلا می‌کند: شش تای آن‌ها در سرای دنیاست ... و آن شش چیزی که در سرای دنیا به او می‌رسد، این است که: ... و پنجم دعایش به سوی آسمان نمی‌رود، و ششم، اوسهمی از دعای نیکان ندارد.

فلاح السائل، ص 61، ح 1

 

18.     پیامبر صلی الله علیه و آله: یا اَ یهَا النّاسُ! اِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ یقولُ: مُروا بِالْمَعروفِ وَ انْهَوا عَنِ المُنْکرِمِنْ قبلان تَدْعُوَنی فَلا اُجیبَکمْ وَ تَسْاَلونی فَلا اُعْطیکمْ وَ تَسْتَنْصِرونی فَلا اَ نْصُرَکم؛

ای مردم! خداوند عزّوجلّ می‌فرماید: امر به معروف و نهی از منکر کنید، پیش ازآن‌که مرا بخوانید و پاسختان ندهم، یا از من بخواهید و عطایتان نکنم، یا از من یاری طلبید و یاری‌تان نرسانم.

مسند ابن حنبل، ج 9، ص 504، ح 25310

 

19.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اَقْرَبُ ما یکونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَ هُوَ ساجِدٌ فَاَکثِرُوا الدُّعاءَ؛

نزدیک‌ترین حالتِ بنده به پروردگارش زمانی است که در سجده است. پس در این حالت، بسیار دعا کنید.

صحیح مسلم، ج 1، ص 350، ح 215

 

20.     امام سجاد علیه السلام: اَللّهُمَّ اِنَّهُ یحْجُبُنی عَنْ مَساَ لَتِک خِلالٌ ثَلاثٌ وَ تَحدونی عَلَیها خَلَّةٌواحِدَةٌ یحْجُبُنی اَمْرٌ اَمَرْتَ بِهِ فَاَبْطَاْتُ عَنْهُ وَ نَهی نَهَیتَنی عَنْهُ فَاَسْرَعْتُ اِلَیهِ وَ نِعْمَةٌ اَنْعَمْتَ بِها عَلَی فَقَصَّرتُ فی شُکرِها وَ یحدونی عَلی مَسْاَ لَتِک تَفَضُّلُک عَلی مَنْ اَقْبَلَبِوَجْهِهِ اِلَیک، وَ وَفَدَ بِحُسْنِ ظَنِّهِ اِلَیک، اِذْ جَمیعُ اِحْسانِک تَفَضُّلٌ و اِذْ کلُّ نِعَمِک ابْتِداءٌ؛

بار خدایا! سه چیز باعث می‌شود که من از تو درخواست نکنم و تنها یک چیز مرا بر آن می‌دارد. آنچه مرا باز می‌دارد، یکی آن است که تو مرا فرمان دادی و من در انجام آن سستی کردم، دیگر آن‌که مرا از کاری نهی فرمودی، امّا من به انجام دادن آن شتافتم، سوم آن‌که مرانعمت ارزانی داشتی، ولی من در شکرگزاری آن، کوتاهی کردم. امّا آنچه مرا به درخواست کردن از تو می‌کشانَد، تفضّل تو بر کسی است که به درگاهت روی کند و با خوش‌گمانی به سویتو آید، که همه احسان‌هایت، تفضّل است و همه نعمت‌هایت، نخستین است.

صحیفه سجّادیه، از دعای 12

 

21.     امام صادق علیه السلام: قَضاءُ الْحَوائِجِ اِلَی اللّه‌ِ وَ اَسْبابُها ـ بَعْدَ اللّه‌ِ ـ الْعِبادُ تَجْری عَلیاَیدیهِم فَما قَضَی اللّه‌ُ مِنْ ذالِک فَاقبَلوا مِنَ اللّه‌ِ بِالشُّکرِ وَ ما زَوی عَنْـکم مِنْها فَاقْبَلوهُ عَنِاللّه‌ِ بِالرِّضا وَ التَّسْلیمِ وَ الصَّبْرِ فَعَسی اَن یـکونَ ذالِک خَیرا لَکمْ فَاِنَّ اللّه‌َ اَعْلَمُ بِمایصْلِحُـکم وَ اَنْتُمْ لا تَعْلَمونَ؛

برآورده شدن حاجت‌ها در اختیار خداست و اسباب آن، بعد از خداوند، بندگان هستند که به دست آنها اجرا می‌شود. پس هر حاجتی را که خداوند برآوَرْد، سپاس‌گزارانه از خداوند بپذیرید و آنچه برآورده نساخت، آن را نیز با رضایت و تسلیم و صبر، از او بپذیرید، زیرا بسا این برای شما بهتر است، چرا که خداوند، به صلاحِ کار شما داناتر است و شما نمی‌دانید.

تحف العقول، ص 365

 

22.     امام صادق علیه السلام: اِنَّ قَوما فیما مَضی قالوا لِنَبی لَهُم: اُدْعُ لَنا رَبَّک یرْفَع عَنَّا الْمَوتَفَدَعا لَهُم فَرَفَعَ اللّه‌ُ عَنْهُمُ المَوتَ فَکثُروا حَتّی ضاقَت عَلَیهِمُ المْنازِلُ وَ کثُرَ النَّسلُوَ یصْبِحُ الرَّجُلُ یطْعِمُ اَباهُ وَ جَدَّهُ وَ اُمَّهُ وَ جَدَّ جَدِّهِ وَ یوَضّیهِم وَ یتَعاهَدُهُم فَشَغَلوا عَنْ طَـلَبِ الْمَعاشِ. فَقالوا: سَل لَنا رَبَّک اَن یرُدَّنا اِلی حالِنَا الَّتی کنّا عَلَیها فَسَاَلَ نَبیهُم رَبَّهُفَرَدَّهُم اِلی حالِهِم؛

یکی از اقوام گذشته به پیامبرشان گفتند: دعا کن پروردگارت مرگ را از ما بردارد. اودعا کرد و خداوند، مرگ را از آنها برداشت. جمعیت آنان زیاد شد، چندان که منزل‌هایشان دیگر گنجایش آنها را نداشت و جمعیت چنان زیاد شد که هر مردی ناچاربود خرج پدر و جدّ و مادر و جدّ جدّش را بدهد و به نظافت و امور دیگر آنها رسیدگی کندو بدین ترتیب از طلب معاش باز ماندند. بار دیگر آمدند و درخواست کردند که: دعا کن پروردگارت ما را به همان حال که بودیم باز گرداند. پیامبرشان به درگاه پروردگارشان دعا کرد و آنها را به حال اوّلشان باز گرداند.

کافی، ج 3، ص 260، ح 36

 

23.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ اللّه‌َ یقولُ: ... وَ لَو اَنَّ قُلوبَ عِبادِی اجْتَمَعَت عَلی قَلْبِ اَسْعَدِ عَبْدٍ لی مازادَ ذالِک فی سُلطانی جَناحَ بَعوضَةٍ وَ لَوْ اَ نّی اَعْطَیتُ کلَّ عَبْدٍ ما سَاَ لَنی ما کانَ ذالِک اِلاّ مِثْلَ اِبْرَةٍ جاءَها عَبْدٌ مِنْ عِبادی فَغَمَسَها فِی البَحرِ وَ ذالِک اَنَّ عَطائی کلامٌ وَ عِدَتیکلامٌ وَ اِنَّما اَقولُ لِشَّی‌ءٍ: کنْ فَیکونُ؛

خداوند می‌فرماید: «... اگر دل‌های بندگانم، همه یک‌جا در دلِ خوش‌بخت‌ترین بنده‌ام جمع شوند این، به مقدارِ بالِ پشه‌ای بر سلطنت من نمی‌افزاید و اگر به هر بنده‌ای آنچه بخواهد، عطا کنم، این نباشد، مگر همانندِ سوزنی که بنده‌ای از بندگانم بردارد ودر دریایی فرو بَرَد؛ زیرا عطای من به گفتاری است و وعده‌ام نیز به گفتاری. به چیزمی‌گویم: هست شو، پس هست می‌شود.

بحار الأنوار، ج 77، ص 136، ح 48

 

24.     امام علی علیه السلام: اِنَّ اللّه‌َ ـ تَبارَک وَ تَعالی ـ اَخْفی اَرْبَعَةً فی اَرْبَعَةٍ: اَخْفی رِضاهُ فیطاعَتِهِ فَلا تَسْتَصْغِرَنَّ شَیئا مِن طاعَتِهِ، فَرُبَّما و افَقَ رِضاهُ وَ اَ نْتَ لا تَعْلَمُ وَ اَخْفی سَخَطَهُ فی مَعصیتِهِ فَلا تَستَصْغِرَنَّ شَیئا مِن مَعصیتِهِ فَرُبَّما و افَقَ سَخَطَهُ مَعصیتُهُو اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفی اِجابَتَهُ فی دَعوَتِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ شَیئا مِن دُعائِهِ فَرُبَّما و افَقَاِجابَتَهُ و اَنتَ لا تَعلَمُ و اَخفی وَلیهُ فی عِبادِهِ فَلا تَستَصغِرَنَّ عَبدا مِن عَبیدِ اللّه‌ِ فَرُبَّمایکونُ وَلیهُ وَ اَنتَ لا تَعلَمُ؛

خداوند تبارک و تعالی چهار چیز را در دلِ چهار چیز مخفی نموده است: خشنودی‌اش را در طاعتش مخفی نموده، پس مبادا که چیزی از طاعت او را کوچک بشمارید، زیرا ممکن است خشنودی او در همان باشد و تو نمی‌دانی. ناخشنودی‌اش رادر معصیتش مخفی کرده. پس مبادا که چیزی از معصیت او را کوچک بشمارید، زیراممکن است ناخشنودی او در همان باشد و تو نمی‌دانی. اجابتش را در دعای از خود مخفی ساخته. پس چه بسا که اجابت او در همان باشد وتو نمی‌دانی و ولی‌اش را در میان بندگانش مخفی نموده است. پس مبادا هیچ بنده‌ای ازبندگان خدا را کوچک بشمارید؛ زیرا ای بسا، همو ولی او باشد و تو نمی‌دانی.

خصال، ص 209، ح 31

 

25.     پیامبر صلی الله علیه و آله: لا یتَمَنَّینَّ اَحَدُکمُ المَوْتَ اِمّا مُحْسِنا فَلَعَلَّهُ اَنْ یزْدادَ خَیرا وَ اِمّا مُسیئافَلَعَلَّهُ اَنْ یسْتَعْتِبَ؛

هیچ یک از شما نباید آرزوی مرگ کند؛ زیرا اگر نیکوکار است، شاید که با ماندن، بیشتر نیکی کند و اگر بدکار است، شاید که با ماندن، از بدی دست بشوید.

صحیح بخاری، ج 5، ص 2147، ح 5349

 

26.     امام باقر علیه السلام: اِنَّ اللّه‌َ تَعالی لَینادی کلَّ لَیلَةِ جُمُعَةٍ مِنْ فَوْقِ عَرْشِهِ مِنْ اَوَّلِ اللَّیلِ اِلیآخِرِهِ: اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ یدْعونی لاِخِرَتِهِ وَ دُنْیاهُ قَبْلَ طُلوعِ الْفَجْرِ لاُِجیبَهُ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌیتوبُ اِلَی مِنْ ذُنوبِهِ قَبْلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَتوبَ عَلَیهِ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ قَد قَـتَّرتُ عَلَیهِ رِزقَهُ فَیساَ لَنِی الزِّیادَةَ فی رِزقِهِ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَزیدَهُ وَ اُوَسِّعَ عَلَیهِ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ سَقیمٌیساَ لُنی اَن اَشفیهُ قَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فاُعافیهُ؟ اَلا عَبدٌ مُؤمِنٌ مَحبوسٌ مَغمومٌ یساَ لُنیاَن اُطلِقَهُ مِن حَبسِهِ وَ اُخَلِّی سَربَهُ؟ اَلا عَبْدٌ مُؤمِنٌ مَظلومٌ یساَ لُنی اَن آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِقَبلَ طُلوعِ الفَجرِ فَاَ نْتَصِرَ لَهُ وَ آخُذَ لَهُ بِظُلامَتِهِ؟ قالَ علیه السلام: فَلا یزالُ ینادی بِهذا حَتّییطلُعَ الفَجرُ؛

خداوند متعال، هر شبِ جمعه، از آغاز شب تا پایان آن، از فراز عرش خویش ندامی‌دهد: «آیا بنده مؤمنی نیست که تا پیش از سپیده‌دَم، مرا برای آخرت و دنیایش بخواند و من، پاسخش دهم؟ آیا بنده مؤمنی نیست که تا پیش از سپیده‌دَم از گناهانش به درگاه من، توبه کند و من هم به سوی او بازگردم و توبه‌اش را بپذیرم آیا بنده مؤمنی نیست که من روزی‌اش را بر او تنگ کرده باشم و او تا پیش از سپیده‌دَم، افزایش درروزی‌اش را از من بخواهد و من بر روزی او بیفزایم و به آن گشایش دهم؟ آیا بنده مؤمنِ زندانی و غم‌زده‌ای نیست که از من بخواهد از زندان آزاد و رهایش کنم؟ آیا بنده مؤمنِ ستم دیده‌ای نیست که تا پیش از سپیده‌دَم از من بخواهد که دادش را بستانم و من انتقام او را بگیرم و داد وی بستانم؟» و تا سپیده‌دَم، به این ندا ادامه می‌دهد.

تهذیب الأحکام، ج 3، ص 5، ح 11

 

27.     پیامبر صلی الله علیه و آله: اِنَّ یومَ الجُمُعَةِ سَیدُ الاَیامِ یضاعِفُ اللّه‌ُ فیهِ الحَسَناتِ وَ یمحو فیهِالسَّیئاتِ وَ یرفَعُ فیهِ الدَّرَجاتِ وَ یستَجیبُ فیهِ الدَّعَواتِ وَ یکشِفُ فیهِ الکرُباتِ وَ یقضیفیهِ الحَوائِجَ العِظامَ وَ هُوَ یومُ المَزیدِ، للّه‌ِ فیهِ عُتَقاءُ و طُـلَقاءُ مِنَ النّارِ ما دَعا بِهِ اَحَدٌ مِنَالنّاسِ وَ قَد عَرَفَ حَقَّهُ وَ حُرمَتَهُ اِلاّ کانَ حَقّـا عَلَی اللّه‌ِ عَزَّوَجَلَّ اَنْ یجْعَلَهُ مِن عُتَقائِهِوَ طُلَقائِهِ مِنَ النّارِ؛

روز جمعه، سرور روزهاست. در این روز خداوند، خوبی‌ها را چند برابر می‌کند وبدی‌ها و گناهان را پاک می‌کند و درجات را افزایش می‌دهد و دعاها را مستجاب می‌نماید و رنج و اندوه‌ها را برطرف می‌سازد و حاجت‌های بزرگ را برآورده می‌کند، روز افزونی و فراوانی است. در این روز، خداوند بسیاری را از آتش می‌رهانَد و آزاد می‌کند. اَحَدی از مردم در این روز دعا نکند، به شرط آن‌که حق و حرمت آن را بشناسد، مگر آن‌که بر عهده خداوند عزّوجلّ است که او را از رها و آزادشدگان از آتش، قرار دهد.

کافی، ج 3، ص 414، ح 5

 

28.     امام باقر علیه السلام: اِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ یحِبُّ مِن عِبادِهِ المُؤمِنینَ کلَّ عَبدٍ دَعّاءٍ فَعَلَیکم بِالدُّعاءِفِی السَّحَرِ اِلی طُلوعِ الشَّمسِ فَاِنَّها ساعَةٌ تُفْتَحُ فی‌ها اَبوابُ السَّماءِ وَ تُقسَمُ فیهَاالاَرزاقُ وَ تُقضی فی‌ها الحَوائِجُ العِظامُ؛

خداوند عزّوجلّ از میان بندگان مؤمنش، بنده‌ای را که بسیار دعا کند، دوست می‌دارد. پس، همواره در سحرگاهان تا طلوع خورشید دعا کنید؛ زیرا این وقتی استکه در آن، درهای آسمان باز می‌شود، و روزی‌ها تقسیم می‌گردد و حاجت‌های بزرگ برآورده می‌شود.

کافی، ج 2، ص 478، ح 9

 

29.     امام صادق علیه السلام: اِنَّ اللّه‌َ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلَیکمُ الصَّلَواتِ الخَمْسَ فی اَفضَلِ السّاعاتِفَعَلَیکم بِالدُّعاءِ فی اَدبارِ الصَّلَواتِ؛

خداوند عزّوجلّ نمازهای پنجگانه را در بهترین اوقات، بر شما واجب نموده است. پس بعد از نمازها، دعا کنید.

خصال، ص 278، ح 23

 

30.     امام صادق علیه السلام: اِنَّ الرَّجُلَ لَیخرُجُ اِلی قَبرِ الحُسَینِ علیه السلام فَلَهُ اِذا خَرَجَ مِن اَهلِهِ بِاَوَّلِخُطوَةٍ مَغفِرَةٌ لِذُنوبِهِ ثُمَّ لَم یزَل یقَدَّسُ بِکلِّ خُطوَةٍ حَتّی یاْتیهُ فَاِذا اَتاهُ ناجاهُ اللّه‌ُ، فَقالَ: عَبدی سَلنی اُعطِک ادعُنی اُجِبک اُطلُب مِنّی اُعطِک سَلنی حاجَتَک اَقضِها لَک. قالَاَبو عَبدِ اللّه‌ِ علیه السلام: و حَقٌّ عَلَی اللّه‌ِ اَن یعطی ما بَذَلَ؛

هر کس برای زیارت قبر حسین علیه السلام خارج شود، هنگامی که از خانه‌اش بیرون شد، برای هر قدمی یک گناهش آمرزیده می‌شود و پیوسته با هر قدمی که برمی‌دارد، پاک‌ترمی‌شود تا به آن جا برسد و چون به آرامگاه رسید، خداوند، به صورت درگوشی به اومی‌گوید: بنده من! از من بخواه تا عطایت کنم، مرا بخوان تا اجابتت نمایم، از من بطلب تا به تو بدهم، حاجتت را از من بخواه تا برآوَرم. و امام صادق علیه السلام فرمود: بر خداست که آنچه را وعده داده است، عطا کند.

ثواب الأعمال، ص 117، ح 32

 

31.     اَنَس رحمه‌الله: اِنَّ رَسولَ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله عادَ رَجُلاً مِنَ المُسلِمینَ قَد خَفَتَ فَصارَ مِثلَ الفَرخِ، فَقالَلَهُ رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله: هَل کنتَ تَدعو بِشَی‌ءٍ اَو تَساَ لُهُ اِیاهُ؟ قالَ: نَعَم، کنتُ اَقولُ: اللّهُمَّ ماکنتَ مُعاقِبی بِهِ فِی الآخِرَةِ، فَعَجِّلهُ لی فِی الدُّنیا. فَقالَ رَسولُ اللّه‌ِ صلی الله علیه و آله: سُبحانَ اللّه‌ِ لاتُطیقُهُ، ـ اَو لا تَستَطیعُهُ ـ! اَفَلا قُلتَ: اَللّهُمَّ آتِنا فِی الدُّنیا حَسَنَةً وَ فِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِناعَذابَ النّارِ؟ قالَ: فَدَعَا اللّه‌َ لَهُ فَشَفاهُ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله، به عیادت مردی از مسلمانان رفتند که مانند جوجه ضعیف شده بود. به او فرمودند: آیا قبلاً دعایی می‌کرده‌ای یا از خدا چیزی می‌خواسته‌ای؟. عرض کرد: آری. می‌گفتم: بار خدایا! هر کیفری که درآخرت می‌خواهی به من برسانی، در همین دنیا برسان. پیامبر خدا فرمودند: سبحان اللّه! تو طاقت آن را نداری. چرا نگفتی: بار خدایا! در دنیا و آخرت، به مانیکی عطا فرما و از عذاب آتش، نگاهمان بدار؟. آن مرد، این دعا را خواند و خداوند، شفایش بخشید.

صحیح مسلم، ج 4، ص 2068، ح 23

 

32.     امام صادق علیه السلام: و سَمِعَ اَمیرُ المُؤمِنینَ علیه السلام رَجُلاً یقولُ: اللّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِک مِنَ الفِتنَةِ. قالَ علیه السلام: اَراک تَتَعَوَّذُ مِن مالِک وَ وُ لدِک! یقولُ اللّه‌ُ تَعالی: «اِنَّما اَمْوَالُکمْ وَ اَوْلادُکمْ فِتْنَةٌ» وَلکن قُل: اَللّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِک مِن مُضِلاّتِ الفِتَنِ؛

امیر مؤمنان علیه السلام، شنید که مردی می‌گوید: بار خدایا! از فتنه به تو پناه می‌برم. به اوفرمودند: می‌بینم که از مال و فرزندت به خدا پناه می‌بری. خداوند متعال می‌فرماید: «جز این نیست که دارایی‌ها و فرزندانتان فتنه‌اند» بلکه بگو: بار خدایا! از فتنه‌های گم‌راه کننده، به تو پناه می‌برم.

امالی طوسی، ص 580، ح 1201

 

33.     امام صادق علیه السلام: اِنَّ العَبدَ لَیدْعو فَیقولُ اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ لِلْمَلَکینِ: قَدِ اسْتَجَبْتُ لَهُ وَلکنِاحْبَسوهُ بِحاجَتِهِ، فَاِنّی اُحِبُّ اَنْ اَسْمَعَ صَوْتَهُ وَ إِنَّ الْعَبْدَ لَیدْعو فَیقولُ اللّه‌ُ تَبارَکوَ تَعالی: عَجِّلوا لَهُ حاجَتَهُ فَاِنّی اُبْغِضُ صَوْتَهُ؛

براستی که انسان دعا می‌کند و خداوند عزّوجّل به دو فرشته می‌فرماید: من دعای اورا مستجاب کردم، اما حاجتش را نگه دارید، زیرا دوست دارم صدای او را بشنوم و دیگری دعا می‌کند و خداوند تبارک و تعالی می‌فرماید: زود خواسته‌اش را برآورید، که من خوش ندارم صدای او را بشنوم.

کافی، ج 2، 489، ح 3

 

34.     امام علی علیه السلام: سَمِعَ رَجُلاً یدعو لِصاحِبِهِ، فَقالَ: لا اَراک اللّه‌ُ مَکروها! فَقالَ: اِنَّمادَعَوتَ لَهُ بِالمَوتِ، لاَِنَّ مَن عاشَ فِی الدُّنیا لا بُدَّ اَن یرَی المَکروهَ؛

شنیدند که شخصی برای دوستش، چنین دعا می‌کند الهی غم نبینی و گرفتارنشوی! امام علیه السلام فرمودند: تو در واقع برای مرگش دعا کردی؛ زیرا هر کس در دنیا زندگی می‌کند، ناچار، غم و گرفتاری می‌بیند.

شرح نهج البلاغة، ج 20، ص 289، ح 301

 

35.     پیامبر صلی الله علیه و آله: یکفی مِنَ الدُّعاءِ مَعَ البِرِّ ما یکفِی الطَّعامَ مِنَ المِلحِ؛

دعا همراه با کار خیر، به اندازه نمک برای غذا کافی است.

امالی طوسی، ص 534، ح 1162

 

36.     امام صادق علیه السلام: اِنَّ اللّه‌َ تَعالی اَوحی اِلی داوُودَ علیه السلام، اَنْ بَلِّغ قَومَک اَ نَّهُ لَیسَ مِن عَبدٍمِنهُم آمُرُهُ بِطاعَتی فَیطیعُنی اِلاّ کانَ حَقّـا علیان اُعینَهُ عَلی طاعَتی فَاِن سَاَ لَنیاَعطَیتُهُ وَ اِن دَعانی اَجَبتُهُ وَ اِنِ اعتَصَمَ بی عَصَمتُهُ و اِنِ استَـکفانی کفَیتُهُ و اِن تَوَکلَعَلَی حَفِظتُهُ و اِن کادَهُ جَمیعُ خَلقی کدتُ دونَهُ؛

خداوند متعال به داوود علیه السلام وحی فرمود که: به قوم خود برسان که هیچ بنده‌ای ازایشان نیست که به فرمان‌برداری از خودم فرمانش دهم و او فرمان برد، جز آن‌که بر مناست که او را بر اطاعتم کمک کنم. پس اگر از من بخواهد، عطایش می‌کنم، اگر مرابخواند، پاسخش می‌دهم، اگر به من پناهنده شود، پناهش می‌دهم، اگر از من کفایت طلبد، کفایتش می‌کنم، اگر به من توکل کند، او را حفظ می‌کنم و اگر همه آفریدگانم علیه او نقشه کشند، من به سود او نقشه می‌کشم.

قصص الأنبیاء، ص 198، ح 251

 

37.     امام صادق علیه السلام: اِذا اَرادَ اَحَدُکم اَن یسْتَجابَ لَهُ فَلیطَیب کسبَهُ وَ لیخرُج مِن مَظالِمِالنّاسِ وَ اِنَّ اللّه‌َ لا یرفَعُ اِلَیهِ دُعاءُ عَبدٍ و فی بَطنِهِ حَرامٌ اَو عِندَهُ مَظلِمَةٌ لاَِحَدٍ مِن خَلقِهِ؛

هرگاه فردی از شما خواست دعایش مستجاب شود، درآمدش را حلال گرداند و اززیر بار حقوق مردم بیرون برود. دعای بنده‌ای که در شکمش حرام باشد، یا حق یکی از خلق خدا به گردنش باشد، به درگاه خداوند بالا نمی‌رود.

بحار الأنوار، ج 93، ص 321، ح 31

 

38.     امام صادق علیه السلام: اَلذُّنوبُ الَّتی تُغَیرُ النِّعَمَ البَغی ... وَ الَّتی تَرُدُّ الدُّعاءَ و تُظلِمُ الهَواءَعُقوقُ الوالِدَینِ؛

گناهانی که باعث از دست دادن نعمت‌ها می‌شوند، ستم کردن ... است و گناهانی کهدعا را رد می‌کنند و فضا را تیره و تار می‌گردانند، نافرمانی از پدر و مادر و آزردن آنهاست.

کافی، ج 2، ص 447، ح 1

 

39.     سفیان ثوری: بَلَغَنی اَنَّ بَنی اِسرائیلَ قُحِطوا سَبعَ سِنینَ ... فَاَوحَی اللّه‌ُ عَزَّوَجَلَّ اِلیاَنبیائِهِم: لَو مَشَیتُم اِلَی بِاَقدامِکم حَتّی تَحفی رُ کبُکم و تَبلُغَ اَیدیکم عَنانَ السَّماءِ و تَـکلَّاَلسِنَتُـکم عَنِ الدُّعاءِ فَاِنّی لا اُجیبُ لَکم داعیا و لا اَرحَمُ مِنکم باکیا، حَتّی تَرُدُّواالمَظالِمَ اِلی اَهلِها فَفَعَلوا فَمُطِروا مِن یومِهِم؛

شنیده‌ام که بنی‌اسرائیل به مدّت هفت سال دچار قحطی شدند ... پس خداوندعزّوجلّ به پیامبرانشان وحی فرمود که: اگر پیاده به سوی من بیایید، آنچنان که زانوهایتان ساییده شود، و چندان دست به سوی آسمان دراز کنید که دست‌هایتان به کرانه‌های آسمان برسد و آن اندازه دعا کنید که زبان‌هایتان خسته شود، دعای هیچیک از شما را نمی‌پذیرم و به هیچ گریه‌کننده‌ای از شما رحم نخواهم کرد تا آن گاه که حقوق مردم را به صاحبان آنها باز گردانید. آنان چنین کردند و همان روز، باران آمد.

إحیاء علوم الدین، ج 1، ص 461

 

40.     پیامبر صلی الله علیه و آله: قَطیعَةُ الرَّحِمِ تَحجُبُ الدُّعاءَ؛

قطع رابطه با خویشاوندان، مانع اجابت دعا می‌شود.

نزهة الناظر، ص 37، ح 115

 

منبع: http://www.hadith.net/post/6880/%DA%86%D9%87%D9%84-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D8%AF%D8%A7-%D8%A8%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%85/